Ít ai ngờ rằng lượng chất hóa học độc hại tập trung trong nhà gấp 5-10 lần ngoài nhà (EPA) và ảnh hưởng vô cùng lớn đến sức khỏe con người. Độc tố ở đây đến chủ yếu từ VLXD, sơn, nội thất gỗ công nghiệp, nấm mốc, đồ dùng plastic, các chất tẩy rửa. Đối tượng bị ảnh hưởng nhất là trẻ em và phụ nữ có thai.
Đầu tiên trước khi đi vào cụ thể, bạn cần đảm bảo nhà cửa sạch sẽ, thông gió tốt, đặc biệt khu vực ẩm thấp wc, bếp, kho… Mục đích để dù có độc tố thì nó cũng không tồn tại lâu trong nhà. Có phương án hút mùi triệt để từ bếp và các Wc. Cây xanh cũng góp phần giảm độc tố nếu dùng đúng, tôi vừa search goolge cũng cho ra nhiều kết quả,
Cụ thể về các chất độc trong nhà thường đến từ các nguồn:
Vật liệu xây dựng:
Có rất nhiều chất độc đã và đang được dùng trong xây dựng và ngày càng nhiều chất bị cấm sử dụng ở nước ngoài, Việt Nam thì vẫn được dùng dù có hạn chế. Dưới đây tôi chỉ nêu ra những ví dụ điển hình nhất.
- Chì: không phải giải thích thêm về sự nguy hiểm của chì đến sức khỏe, nó gây thiếu máu, bệnh thận và ảnh hưởng não. Nhưng nó đang hiện diện trong rất nhiều VLXD có trong nhà bạn, cụ thể là:
+Sơn: 54% sơn có bán trên thị trường VN vượt tiêu chuẩn nồng độ chì (Ipen 2016). Chì dc thêm vào sơn để tăng độ bền, chống trầy xước, nhanh khô. Nên khi các bạn nghe quảng cáo sơn bền chống bám bẩn trầy xước hãy cẩn thận. Khi mua sơn hãy đọc nhãn mác để đảm bảo nó là loại ít chì nhất các bạn có thể mua.
+Nước: Tạm cho rằng chất lượng nước cấp ở thành phốlà đủ tiêu chuẩn. Thì trong quá trình từ nhà máy lọc nước đến nhà các bạn cũng đi qua nhiều chục km đường ống và thiết bị, và với điều kiện hiện tại ở Việt Nam không có j đảm bảo là ko bị nhiễm thêm vài chất độc, cụ thể chì, thủy ngân, chlorine… Vì vậy tốt nhất hãy lắp hệ thống lọc nước tốt cho toàn nhà hoặc, ít nhất cho nước uống.
- PVC (polyvinyl chloride): là loại plastic thấp cấp và gây độc nhất, có thể gây tổn thương não, bệnh phổi và ung thư tinh hoàn. 1 số giải pháp thay thế cho PVC có thể đọc ở đây . Những sản phẩm có chứa PVC:
+Ống nước: 90% ống nước đang dc sử dụng trong các gia đình Việt là PVC, nó rẻ, nhẹ, dễ thi công và có sẵn trên thị trường. Nếu có thể, thay thế PVC bằng uPVC, thép ko gỉ, gang, HDPE, PEX, Polypropylene..
+Mành sáo: không dùng mành nhựa, thay bằng mành tự nhiên.
+Sàn gỗ nhân tạo: mặc dù dc quảng cáo là bền, ko cong vênh…nhưng chứa nhiều hóa chất, nổi bật là PVC. Vì vậy không dùng sàn gỗ nhân tạo, hãy dùng sàn gỗ tự nhiên hoặc đơn giản là gạch ốp lát.
+Cửa nhựa: Cửa rẻ tiền và đời cũ chứa nhiều plastic độc hại. Hiện tại đã có cửa nhựa uPVC (không chứa plastic). Vậy đơn giản là dùng cửa uPVC.
- Amiang (asbestos): vô cùng độc hại gây u bướu và ung thư. Được tìm thấy trong các vật liệu chống cháy, cách âm, cách nhiệt, tiêu biểu dễ thấy nhất là các tấm fibro xi măng vẫn dc người dân sử dụng. Amiang đã bị cấm ở các nước phát triển từ lâu, nhưng ở các nước đang phát triển như VN thì vẫn được sử dụng. Theo thông tin từ Bxd thì Vn là nước sử dụng amiang nhiều thứ 5 thế giới. Vì vậy trong bất cứ hoạt động xây dựng sửa chữa nhà cửa nào, hãy đảm bảo nhà bạn ko sử dụng bất kỳ vật liệu nào có chứa amiang.
Nội thất
- VOCs: (hợp chất hoá học dễ bay hơi) Có rất nhiều chất trong danh sách VOC, tiêu biểu là Formaldehyde, gây hen, ảnh hưởng hệ miễn dịch, có nguy cơ gây ung thư. Thường được dùng trong:
+Gỗ công nghiệp MDF (medium-density fiberboard): Tất cả đồ nội thất MDF đều có Formaldehyde dùng trong keo để kết dính các sợi gỗ lại thành tấm. Ở Mỹ và châu âu đã quy định tiêu chuẩn cho lượng Formaldehyde được dùng trong MDF, ở Vn thì chưa. Việc sử dụng MDF trong nội thất là điều khó tránh khỏi, do vậy nếu phải dung MDF hãy dùng những loại có xuất xứ rõ ràng, đạt chuẩn (E1, E2). Nói ko với hàng tàu. Tốt nhất nếu có điều kiện hãy dùng nội thất gỗ tự nhiên, liên kết mộng, vì keo dính gỗ cũng chứa rất nhiều Formaldehyde.
+Ngoài ra VOC còn ở rất nhiều dạng dc tìm thấy trong: thảm, sofa, chai nhựa, rèm, sơn… SP nội thất đủ tiêu chuẩn thường phải có label: no-VOC hoặc low-VOC. Ở Việt Nam tôi ko biết đã có những sản phẩm này chưa, vì vậy hãy chọn lựa đồ nội thất, rèm thảm cotton có nguồn gốc tự nhiên, ko qua xử lý hóa học.
- Nấm mốc:
Gây hen và bệnh về phổi, nhẹ thì dị ứng. Đơn giản là độ ẩm cao thì gây nấm mốc. Vì vậy phải giữ cho nhà bạn luôn khô thoáng. Độ ẩm 45-55% là tốt nhất cho sức khỏe và ngăn ngừa đc nấm mốc. Độ ẩm trung bình của Hà Nội là khoảng 83%. Vì vậy việc nấm mốc phát triển trong nhà của bạn là điều dễ hiểu. Để tránh nấm mốc thì đơn giản nhất là giữ sạch sẽ, chỗ nào ẩm thấp thì phải có xử lý thông khí tốt. Triệt để hơn, trong những ngày Nồm độ ẩm lên đến trên 90% ở Hà nội thì nên dùng máy hút ẩm cho ko gian nhỏ. Nếu có điều kiện dùng hệ HVAC thì tích hợp module hút ẩm.
- Đồ dùng Plastic:
Plastic xuất hiện trong hầu hết đồ dùng hàng ngày, chai lọ, hộp thức ăn, đồ chơi trẻ em, mỹ phẩm. Search google các bạn có thể tìm thấy 1 nghìn lý do tại sao ko nên dùng plastic. Nhưng chúng ta vẫn dùng vì nó quá tiện lợi. Có thể các bạn chưa biết nhưng plastic có thể bốc hơi độc tố và chúng ta đang hít thở plastic, khi cho hộp thức ăn vào lò vi sóng chúng ta ăn plastic, dù cho họ có dán nhãn là an toàn cho microwave, và phần lớn chúng ta đã có hạt vi nhựa trong cơ thể. Vậy, tốt nhất, get rid of plastic, ko sử dụng plastic nếu có thể.
- Các sản phẩm diệt côn trùng, tẩy rửa có mùi thơm:
Cái này bonus thôi, tuy nhỏ nhưng nơi chứa các sp này là nơi tập trung các chất hóa học trong nhà bạn. Nếu chọn lựa ko cẩn thận là bạn đang đầu độc chính mình. Các sản phẩm xịt rửa có hương liệu 99% có Phthalates, đang dần bị cấm sử dụng ở các nước phát triển, các bạn cũng ko cần nhớ, chỉ cần biết có mùi thơm sẽ có chất độc. Các sản phẩm xà phòng quảng cáo diệt khuẩn cũng ko hiệu quả hơn xà phòng thường mà lại có thêm chất hóa học. Nên dùng xà phòng và chất tẩy rửa có nguồn gốc tự nhiên. Xem thêm ở đây
